SOSYAL MEDYA OKURYAZARLIĞI, DİJİTAL OKURYAZARLIK

SOSYAL MEDYA OKURYAZARLIĞI

ve

DİJİTAL OKURYAZARLIK

Sosyal medya okuryazarlığı nedir? İnsanlar, kitle medyası , teknolojiler ve popüler kültür; insanların davranışlarını , tutumlarını ve değerlerini yaşamı boyunca sadece çocukluk döneminde değil tüm yaşamı boyunca etkilemektedir. Sosyal medya okuryazarlığı bölümü günümüzde üniversitelerde verilmekte ve sosyal medya uzmanlarının yetişmesi sağlanmaktadır. Sosyal medya okuryazarlığı ve dijital okuryazarlık bugünlerde teknolojiyi ve dijital medyayı etkin biçimde anlamak ve kullanmak önem arz etmektedir. Okuryazarlık kelimesini duyduğumuz da aslında ilk akla gelen okumak , yazmak gibi kelimelerdir. Günümüzde insanlar eski dönemlerden farklı olarak başka yeni ifade etme şekli ve iletişim teknikleri kullanılmaktadır. Sosyal okuryazarlık sanal da veya da gerçekte istenilen verilere doğru bir biçimde ulaşmak ve doğru bir biçimde kullanabilmektir.

Çağdaş toplululuklar da başarının gelmesi için bir takım yeni yetkinlikler gerekmektedir. Sosyal dijital okuryazarlığı ise bu yetkinliklerin içerisindedir. Verileri düzgün kullanabilme, problemleri çözebilme, ikna etme ve sorgulama gibi farklı farklı yeterliklerin belirlenmesinde önemli olan becerilerden birisi ise eleştirerek düşünmektir. 

Medya oldukça geniş bir içeriğe sahip olduğu için birkaç dalda inceleyebiliriz. 

Bunlardan bazıları ise ;

Bilgi Okuryazarlığı

Medya Eğitimi

Görsel Okuryazarlık

Medya Okuryazarlığı

Sağlık Medyası Okuryazarlığı

Dijital Okuryazarlık

BİLGİ OKURYAZARLIĞI

Bilgi okuryazarlığı ilk olarak 1974 senesinde Amerika Bilgi Endüstrisi(SIIA) lideri Paul G.Zurkowski tarafından kullanılmıştır.

Avustralya ve Yeni Zelanda da bilgi okuryazarlığına göre bilgi okuryazar insanlar;

Eğer bir kişinin bilgiye ihtiyacı var ise bunun farkına varır.

Gerekli bilginin ne olduğunu bilir.

Öğrendiği bilgi hakkında özeleştiri yapar.

Öğrendiği bilgileri ayırır saklar ve üzerinde düzeltme yapar.

Bilginin hem etik hem de yasal olanlarını kullanır.

MEDYA EĞİTİMİ NEDİR?

Medya eğitimi, bir kurumda çalışanların , haber medyası ile nasıl etkileşim içerisinde olduklarını öğretmek için kullanılır. Sıkça gördüğümüz kadarıyla iletişim bölümünde ki çalışanlara ve gerektiğinde basına açıklama yapabilecek yöneticilere ve diğer temsilcilere sunulur. Asıl amacı ise kurumların daha iyi kontrol edilebilir bir hale gelmesine yardımcı olmak çalışanların iletişim becerilerini geliştirmek.

Televizyonlarda , gazete ve radyolarda belli bir medya röportajları için eğitim verilmektedir. Televizyonlarda yapılan röportajlarda kamera karşısında ne giyileceği ve nasıl hareket edileceği gibi konuları ele alır. Bu kişiler mikrofon açık olduğu için dikkat etmelidirler. Bu yüzden konuştuklarına oldukça dikkat etmelidirler.

Medya Eğitimi ayriyeten sunum yapılmasına ve nasıl yapılacağına da odaklanabilir. Sunum yapılırken içeriklerin düzgün olması , görselliğinin güzel olmasıdır. Her slayt a ne kadar süre harcanacağı tartışılabilir. Sık sık olmasa bazen organizasyon şirketleri de medya eğitimi için başka şirketler getirir.

GÖRSEL OKURYAZARLIK

Görsel Okuryazarlık, resim , fotoğraf ve grafikleri anlayabilme ve kullanabilme becerisidir. Kişinin görsellik ile düşünebilme , kendini geliştirme ve ifade etme gibi beceriler de içerir.

Bu okuryazarlığın anlamlanabilmesi için farklı bilgilerde gereklidir. Bunlar ; Bilgi Okuryazarlığı ve Web Okuryazarlığıdır.

Görsek okuryazarlık ile farklı görsel içerikler , doğru bilgilere ulaşma imkanı , birbirinden ayırt etme ve bunlardan öğrendiği bilgileri kullanabilen bilinçli bir izleyici ve bunları yazan üretici bir birey olmak için görsellerin okunması önemlidir.

Görsel Okuryazarlığı 3 farklı biçimde açıklayabiliriz;

Görsel İletişim

Görsel Öğrenme

Görsel Düşünme

MEDYA OKURYAZARLIĞI

Medya Okuryazarlığı, herkes tarafından kabul edilen tanımıyla , farklı türden medyaların mesajlarına erişebilme, bu medyaları özeleştiri yaparak çözerek değerlendirme yaparak kendi iletilerini üretme becerisidir.

Medyanın çocuklar üzerinde hem olumlu hem de olumsuz fiziksel , bilişsel ve sosyal gelişimler olduğu söylenmektedir. Araştırmalardan sonra en çok çocukların yaşamında medyanın yeri fazlasıyla artmakta olduğunu göstermektedir. Bir başka yönden de medyanın kendisin öz yapısının , kullanılan dilin, ve uygulamaların olduğu ve bunların sürekli şekilde değiştiğini ve geliştiğini de biliyoruz. Bu çalışmalara öncü olan ülkeler Medya Okuryazarlığı adına eğitimler vermektedir.

SAĞLIK MEDYASI OKURYAZARLIĞI

İnsanlığın ilk gününden bugüne kadar , Tıp alanlarında ihtiyaçlar olmuştur ve bu ihtiyaçlar doğrultusunda bir çok gelişmeler olmuştur. Hastalıkların tedavileri bulunmuş , bir çok hastalığın tedavisi doğrultusunda gelişmeler olmuş ,ya da bu hastalığın ilerlememesi için çalışmalar yapılmıştır. İnsanların hayatlarına sağlıklı biçimde devam etmesi eğer hasta olurlar ise sebebini rahatlık ile bulması ve anlaması önem kazanmıştır ve bu alanda yapılan çalışmalara ise Sağlık Okuryazarlığı ismi verilmiştir.

İlk olarak 1970 li yıllarda ortaya çıkmasına rağmen son yıllarda önemi artan bu kavramı açıklamak istersek bir kişinin bilgiyi anlayıp bu bilgi hakkında yorum yapması ve buna en uygun davranışı uygulaması olarak tanımlayabiliriz. Sağlık Medya Okuryazarlığı kişinin sadece verilen bir kağıdı okuması ile sınırlı olmayıp, kendi sağlığını da bilmesi , hastalığını öğrenmesi ve bununla birlikte doğru karar verebilme, sağlık sistemi hakkında bilgileri olması gereken geniş bir alan olarak gözükür.

DİJİTAL MEDYA OKURYAZARLIĞI

Dijital Medya Okuryazarlığı, temelinde insanların yeni bir medya ortamını aktif olarak kullanabilmek ve  yeni içerikleri nasıl okuyabildiklerinin yanı sıra kendi özgün içeriklerini de üretebilen bir okuryazarlıktır. Dijital Medya Okuryazarlığı 1997 yılında ilk olarak duyulmuştur. Paul Gilster’in yazdığı aynı ismi taşıyan kitap ile ismi duyulmuştur. Bu kitabın içeriğinde Dijital Okuryazarlık, sanal ortamda bulunan bir bilgiyi farklı şekillerde anlamlandırıp ifade edilmektedir. Kısaca Teknolojiyi kullanarak bilgiyi bulup ulaşma ayriyeten bulduğu bilgileri en etkili biçimde kullanıp öğrenmektir.

ISTE yani Uluslararası Eğitim Teknolojileri Topluluğu bu okuryazarlığı 6 biçimde belirlemiştir.

1-) Eleştirel Düşünceler

2-) Problemleri çözüp kararlar verme

3-) Sanal Vatandaşlık ve teknolojik operasyonları ve kavramları

4-) Yeni bilgiler öğrenme yaratıcılık ve yenilik

5-) İletişim ve işbirliği

6-) Araştırmalar Ve Bilgilerin Akıcılığı

Dijital Okuryazarlıkta yeterlilikler 3 ana ilkede sınıflandırılmıştır.

Kullanım

Anlamak

Oluşturmak

Tüm bu okuryazarlıkların hepsi gençlerde ve çocuklarda öğrenme gereklidir. Bunun eksik olduğu gibi durumlar da önceden belirlenmiş planlar ile öğrenilmelidir. Okuryazarlıklardan Dijital ve Medya Okuryazarlığı teknolojinin olumlu anlamda pozitif yönde yükselmeyi , negatif yönü ise sıfırlamayı amaçlar. Günümüzde her evde internet bağlantısı, televizyonlar ve cep telefonları var. Bu teknolojik aletlerin olmasından ötürü elimizin altında sayısızca medya içeriği de var. İnsanların bir çoğu interneti iletişim kurabilmek, anılarını paylaşmak veyahut merak ettikleri bir içerik hakkında bilgi edinmek için kullanıyor.

İnternet üzerinde şuan bir çok faydalı bilgilerin yanı sıra bir çok olumsuz içerikler ile de karşılaşmak mümkün. Bu sebepten ötürü çocuklarımız bu dijital ortamdan faydalanırken bizimde dikkatli olmamız arz etmektedir. Ebeveynlerin bu konuda özellikle çocukların ilk eğitimlerini evde aldıklarını için bilgilenmeleri çok önemlidir. 

Dijital Okuryazarlık ve Medya Okuryazarlığı günümüzde ayak uydurmamız gereken yeni bir zorunluluk haline gelmeye başlamıştır. Önceliğimiz çocuklar olmak üzere bir an evvel 0-5 yaş grubu çocuklarımızın eğitimlerini şimdiden vererek ileride karşılarına çıkabilecek muhtemel sorunların da önüne geçmiş olabiliriz. Ailenin , okulların ve çocuğumuzun dijital medya okuryazarlığını bir arada öğrenmesi için bir an evvel çalışmalar başlatılmalıdır. Zira bu eğitime erken zamanda başlamak süratle gelişen teknolojiye ayak uydurmanın gerekliliği haline gelmiştir.